İstanbul’un ikonik lokasyonlarından bir tanesi olan Haydarpaşa Garının etrafındaki kazı çalışmaları devam ediyor. Yetkililer, özellikle de Kadıköy’şan tarihini aydınlatmaya çalışacakları bu kazılarda, garın peronlarını da kaldırdılar. Bu harekâtın ardındansa resmen tarih çıktı. Çünkü yetkililer, kazı alanında kabirlerden çeşmelere kadar pek çok yapıtı tespit ettiler. Çalışmalardaki en dikkat çekici husus ise garın altında yer alan bir askeri barınaktı. 

Mevzuyla alakalı açıklamalarda bulunan Eriştirme ve Altyapı Bakanlığı Altyapı Yatırımları Genel Müdürü Yalçın Eyigün, çalışmalarla alakalı bilgi verirken “Kapalı mekanların, sarih hava müzesinin tasarımını devam ettiriyoruz. Amacımız 2 sene içerisinde bunları bitirmek.” ifadelerini kullandı. Yetkililer, yapılan kazı çalışmalarına ait bazı fotoğrafları de servis ettiler.

İşte Haydapaşa Garının altında bulunan askeri barınak

Yapılan kazı çalışmaları sırasında tespit edilen barınakla alakalı çalışma yapan uzmanlar, bu barınağın 2. Dünya Savaşı zamanında yapıldığını tespit ettiler. Toplamda 400 metre uzunluğa, 2 metre genişliğe ve 2,4 metre de yüksekliğe sahip olan bu barınak, mümkün bir hücum vaziyetinde askerlerin korunabilmesi için yapılmıştı. Üstelik barınağın içerisinde elektrik tesisatı ile tuvaletlerde bulunuyordu. Yukarıyadaki görüntü, kamuoyu ile ilk defa paylaşılmış vaziyette.

Askeri barınağı “çok özel” sözcükleriyle anlatan Yalçın Eyigün, şu ifadeleri kullandı:

Toplam 140 bin metrekare bir kazı alanı amacımız var, bunun 68 binini tamamladık. Arkeolojik kazılarımız devam ediyor. 250’yi bulan emekçimiz, 15 arkeoloğun teftişinde ve İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü’nün teftişinde koruma heyetlerinin kararları güzergahında çalışıyor. Alanın kazılarına ait 50’den fazla heyet kararı aldık, her adımımızda heyet kararlarıyla yürüyoruz. Bundan sonra yalnızca Haydarpaşa Garı değil, yalnızca tren değil, Haydarpaşa Garı ve arkeolojik bir kazı alanı, arkeolojik bir park, endüstriyel servet müzemiz diye 3 işlev olmasını tasarlıyoruz. Toplam alanımız 475 bin metrekare. İşimiz bittiğinde yalnızca 75 bin metrekaresi demiryoluyla ilişkili alanlar olsun. Gerisinde sarih hava müzesi, kapalı müzeler, sergi alanları ve seyir holleri olsun. Arkeolojik kazılar ve buranın yine ihyası, endüstriyel servet ve arkeolojik park alanı için bugüne kadar 255 milyon lira tükettik. Toplamda 700 milyon lirayı bulacağını öngörüyoruz. Bunlar tamamen Eriştirme ve Altyapı Bakanlığımızın bütçesine tüketiliyor. Sayın Bakanımız da buradaki yapıtların ortaya çıkması ve milletimizle buluşması için çok hassas. Burada yaptığımız projeleri kendisine sunuyoruz. Burada aynı anda 500 şahsı ağırlayabilecek kadar geniş bir alanda çalışmamız var. Burada ismini kamuoyunun öğrenmediği muhtelif yapılar var. Mesela bir muhacir misafirhane binası diye Osmanlı’nın yaptığı bir özel konaklama konutu var. Bu konaklama evini açmak istiyoruz, 1942’de askerimizin 2. Dünya Savaşı tedbiren yaptığı barınaklar var, 400 metre uzunluğunda, galeriler bunlar, genişliği 2 metre, yüksekliği 2.40 metre olan çok özel galeriler…

Haydarpaşa Garı etrafındaki kazı, yukarıyadan böyle görünüyor

İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürü Rahim Asal da mevzuyla alakalı bazı açıklamalarda bulundu. Asal, “Peronun kaldırılmasıyla ortaya çıkan geç Roma, erken Bizans yapısı 4-5. asra tarihlenen bir yapı yıkıntısı var, çok hoş mimari tasarı veren bir yapı. Bunun hemen bitişiğinde muhtemelen orta Bizans yarıyılında maden ergitme atölyesi gibi kullanıldığını varsayım ettiğimiz ocaklar tespit ettik. Saray yıkıntısı olacağını düşündüğümüz binanın çevresindeki enkazlar ortaya çıkmaya başladı. Bir mimari tamlık verip bizim daha çok arkeolojik bilgiye erişmemizi sağladı. Şu anda 45 alanda İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü arkeolojik kazı yapıyor. Ama bu kadar sikke, özellikle de geç Roma, erken Bizans sikkesine tesadüftüğümüz hiçbir alan yok. Takribî 12 bin etrafında şu anda tespitimiz. Bir de yalnızca sayı değil, verdiği bilgiler de çok ehemmiyetli. Mesela Khalkedon’un ilk sikkelerinden biri, milattan evvel 5. asra tarihlenen ilk sikkelerinden biri burada kazı sırasında katmanında tespit edildi. Bu çok ehemmiyetli bir şey. Daha evvelden vardı bu sikkelerden ama bir kazıda ilk defa çıkıyor. Kazıda çıkmasının ehemmiyeti de tabası ve verdiği bilgiyi artırıyor.” dedi.

Kazı alanından gelen öteki resimler ise şöyle