Pürüzsüz ve denk cilt tonu, cildimizin genç ve sıhhatli görünmesi için elzemdir. Natürel ki hepimiz cildimizin böyle görünmesini isteriz. Ancak gelmesini dört gözle beklediğimiz yaz aylarında görülen güneş kirleri cildimizin hoş görüntüsünü etkileyebiliyor. Güneş ışınlarının hasarlı tesirleriyle oluşan güneş kirlerine ulus arasında yaşlılık kiri sınıyor. Güneş kirleri bayanlarda ve koyu derililerde daha sık görülüyor. Yaradılışında çocukluk ergenlik yarıyılından itibaren maruz kalınan güneş ışınlarının tesiri olan güneş kirleri 20’li yaşlarda itibaren kendini göstermeye başlıyor.

Uzm. Dr. Ayşen Sağdıç Coşkuner, güneş kirlerinin yaradılışını şöyle anlatıyor:

“Tenimize rengini veren pigment renk hücresi melanositlerdir. Tenin en üst katmanında bulunan melanositler melanin üretirler. Koyu deride melanin daha çok, beyaz deride daha az üretilir. Güneşlenme ile ten rengimiz koyulaşır, bronzlaşma alana kazanç. Bronzlaşma; melanin imalinin çoğalması tenin en üst katmanına dağılmasıyla olur. Melanin teni sanki bir kıyafet gibi örterek güneşin hasarlı tesirlerinden gözetmeye çalışır başka bir deyişle bronzluk tenin hasarlı güneş ışınlarına karşı bir korunma mekanizmasıdır. Fakat uzun süreli ve yineleyen güneş ışığına maruz kalındığında özellikle surat, el, göğüs, sırt, kol ve bacaklar gibi sarih alanlarda kahve renkli güneş kirleri oluşur. Güneş kirleri UV ışınlarının yanı gizeme genetik yapı, gebelik, hormonal metamorfozlar, bazı ilaçların kullanımı, mantar gibi cilt hastalıklarından, yaralanma, yanık ve iltihaplı sivilce gibi cilt meselelerinden sonra ve yaşlılıkta görülebilir.”

Güneş kirlerinin cinsleri

Melazma: En sık yüzde, yanak, burun üzeri, alın, dudak üstü, çene ve seyrek boyun, kollarda görülen kahverengi kirlerdir. Güneş ışınlarının tesiriyle yaz aylarında ve solaryum sonrasını çoğalır, rengi koyulaşır, koyu derililerde daha sıktır. En sık bayanlarda görülür. Surat bölgesinde genellikle iki taraflı simetriktir, güneş kiri olan bireylerde tiroit hastalıkları sıklıkla görülebilir. Tenden koyu renkli kumpassız hudutlu tenden şişkin olmayan kirler biçimindedir.

Çiller: En sık surat, el sırtı, kollar ve gövdenin üst kısımlarında yerleşen 5 mm çapında yuvarlak veya oval kahverengi kirler. Çok sarih derili, kızıl saçlı, renkli gözlü bireylerde daha sık görülüyor. Çiller etraflarındaki kirsiz ciltten çok daha süratli melanin pigmenti ürettiğinden yazın güneş ışınlarının etkisini çoğalıyor.

Solar lentigo: En sık surat, boyun, göğüs, sırt, omuzlar ve el sırtı gibi güneşe maruz kalan bölgelerde görülen, çillerden çok daha büyük, yuvarlak veya oval biçimli, kahverengi veya siyah kirler. Genellikle dışarıda çalışmak zorunda olan ve bu sebeple güneşte uzun vakit kalan bireylerde ortaya çıkıyor. Sarih derili bireylerde daha fazla görülüyor.

Hamilelik kirleri: Melazmanın gebelik yarıyılında görünen cinsidir. Güneş ışınları tesiriyle apaçıklaşır. Doğum sonrası kendiliğinden iyileşebilirken, geçmeyen hamilelik kirlerinin rehabilitasyonu için melazmadaki rehabilitasyon uygulanır.

Nebatlara bağlı güneş kiri: En çok surat boyun gövde kollar ve el sırtında ortaya çıkan çizgisel veya benekli kahverengi kirlerdir. Cilde sürülen bazı kozmetik mahsuller, parfümler ve cilde temas eden incir, havuç, limon, dereotu, kereviz gibi nebatların özsularının güneş ışınlarıyla etkileşimi neticeyi ortaya çıkar.

İlaçlara bağlı güneş kiri: Özellikle sivilce rehabilitasyonunda kullanhılan bazı antibiyotikler, güneş ışınlarıyla etkileşime girerek ciltte yanma kızarma ve ceddilme yapabilir. Erken yarıyılda ilaç kesilmezse, tıbbi rehabilitasyon yapılmazsa ve güneş gözeticiler dikkatli kullanılmazsa kahverengi cilt kirleri ortaya çıkabilir.

Yaz-kış güneşderi korunun

Uzm. Dr. Ayşen Sağdıç Coşkuner, güneş kirinin tanı ve rehabilitasyonunun kesinlikle bir dermatolog tarafından yapılması gerektiğinin altını çiziyor. Güneş kiri rehabilitasyonunda en ehemmiyetli etmenin güneş ışınlarından tesirli bir biçimde korunmak olduğunu anımsatan Uzm. Dr. Çoşkuner, güneşderi korunmak için kumpaslı kullanılan uygun güneş gözetici kremler ve şapka kullanımının rehabilitasyonda ve kirlerin yaradılışının önlenmesinde son derece tesirli olduğunu belirtiyor. Gün içinde 11.00-16.00 saatlerinin güneşlenmek için uygun olmadığını ifade eden Uzm. Dr. Çoşkuner, “Cilt güneşderi yaz-kış korunmalıdır. Güneş gözetici losyon seçerken cilt tipine, yaşa, uygun SPF etmeni seçilmelidir. Kir ve ten kanseri tehlikesini çoğaldırmasından dolayı solaryum ile bronzlaşmadan sakınılmalıdır” diyor.

Güneş kirini rehabilitasyon eden hiçbir usulün kirlerin tamamen ortadan kaldırmadığını, daha ufak ebatlara indirgediğini ve rengin açılmasını sağladığını söyleyen Uzm. Dr. Çoşkuner, güneş kiri rehabilitasyonunda uygulanan usuller şöyle anlatıyor:

Kir açıcı kremler: Yüzeysel melazmada kiri açabilirler güneşe duyarlılığını çoğaldırabileceğinden dolayı gece kullanımı uygundur. Kesinlikle dermatolog hakimiyetinde uzun süreli ve kumpaslı kullanılmaları gerekir.

Kimyevi peeling: Kir rehabilitasyonunda çok tesirlidir ve kışın uygulanır. Ciltte derin yanık ve skar vazgeçebilir. Kesinlikle kirin özelliğine ve cilt renginize göre bir dermatolog tarafından uygulanmalı ve takip edilmelidir.

Karbon peeling ve enzimatik peeling: Renk hücrelerini etkileyerek hem kir giderici hem de hırpalama silmede tesirlidir. Cilt tonunu genel olarak açar, kolajen dokuyu canlandırır vecildin tazelenmesini sağlar.

Altın iğne RF- dermapen uygulaması: İnce çok rakamda iğneler ile cilt üzerinde görünmeyen delikler açılarak cilde kir açıcı serum enjekte edilir. Bu operasyon ile cildin kendi onarım mekanizması tetiklenir ve cilt derlenir ve kirler yok edilebilir.

Mezoterapi-PRP: Kir rehabilitasyonunda genellikle lazer rehabilitasyonuna destek emelli yapılır. Bu usulde kir giderici bir çok madde ya da bireyin kendi plateretleri kullanılarak cildin kendini yenilemesi sağlanır ve cilt kirleri eksiltilebilir. Tesirli bir usuldür.

Lazer: Kir rehabilitasyonunda kullanılan en tesirli usullerden biridir. Kısa süreli ve sızısız bir rehabilitasyon usulüdür. Kışın uygulanır. Uygulanan bölge güneşderi bronzlaşmaktan uzak yakalanmalıdır. Bu makineler cildi cedderek veya renk hücrelerini imha ederek tesirli olurlar.